Kỹ Thuật Diễn Xuất (1): John Goodman

Một điều tồn tại ở năm 2016 mà cho đến nay tôi vẫn không hiểu được: John Goodman không được đề của Oscar cho hạng mục diễn viên phụ xuất sắc trong phim “10 Cloverfield Lane.” Tôi vẫn còn nhớ khi “10 Cloverfield Lane” ra rạp, tôi đã nôn nóng được xem nó tới nỗi tôi và Ewbo quyết định xem vào suất chiếu nửa đêm, vì tôi rất thích phần phim trước đó của nó, “Cloverfield”, và tôi nghĩ rằng sẽ là một ý tưởng hay nếu xem một sequel kinh dị vào suất chiếu nửa đêm.

10 Cloverfield Lane hoá ra lại là một tác phẩm đặc biệt và khác nhiều so với trí tưởng tượng của tôi. Nó không thuộc thể loại kinh dị, nó chỉ đơn giản là một bộ phim thể loại kịch tính pha lẫn giữa phong cách Hitchcock và series kinh điển The Twilight Zone một thời. Nhưng 10 Cloverfield Lane là một tác phẩm rất dễ để khán giả cảm giác bị bóp nghẹt, đầy suy đoán và cảm xúc đa dạng nhờ vào diễn xuất rất đáng nhớ của John Goodman.

Với sự nghiệp trải dài hơn 3 thập kỷ, John thật ra là một trong những diễn viên hoàn thiện nhất của điện ảnh Mỹ nhưng lại ít được biết đến. Chúng ta thường nghĩ về Robert De Niro, về Al Pacino, về Leonardo Dicaprio, Christian Bale như những diễn viên hoàn thiện, có khả năng đảm nhận nhiều dạng nhân vật, nhưng John Goodman có cách riêng. Ông không có nét lãng mạn hay mạnh mẽ như những diễn viên khác, nhưng nếu xem 10 Cloverfield Lane, người xem dễ nhận thấy được ông là một tài năng toàn diện và gần như không có điểm yếu.

Screen Shot 2019-02-24 at 1.30.48 PM

KHẢ NĂNG KIỂM SOÁT CỐT TRUYỆN

Trong phim, John chỉ đảm nhận vai phụ, nhưng sức ảnh hưởng của nhân vật là rất lớn và bao trùm lấy toàn bộ cấu trúc phim. Ông đảm nhận vai một cựu lính thuỷ vốn có tính cách cẩn thận và đề phòng mọi thứ. Ông dành phần lớn thời gian và tài sản để xây dựng nên một hầm chứa dành cho những thảm hoạ trong tương lai. Và khi thảm hoạ thật sự xảy ra trong phim, ông là một trong những người hiếm hoi sống sót, nhờ vào căn hầm mà mình đã xây dựng sẵn. Ông giúp một cô gái gặp tai nạn giao thông và anh chàng từng giúp ông xây nên căn hầm. Ông mang họ xuống căn hầm và cùng nhau sống sót.

Screen Shot 2019-02-24 at 1.44.26 PM

Xuyên suốt phim, có thể thấy với vị trí là một trong những người hiếm hoi sống sót, John thể hiện một nhân vật kiểm soát đến khó chịu. Ông ngăn cấm những điều nhỏ nhặt, ông chú ý từng cử chỉ và lời bàn tán nhỏ của hai người còn lại, và cả những luật lệ dành cho căn hầm của ông. Mỗi lần xuất hiện, John thể hiện khả năng kiểm soát cốt truyện cực kỳ tốt. Ông trung thành với cùng một hình tượng nhân vật xuyên suốt. Ông nhập vai tốt, để giọng nói và cử chỉ luôn dành cho một kiểu hình nhân vật mà mình đang thể hiện. Ông mang lại bầu không khí nặng nề bằng cách thở nhanh và mạnh. Một tác phẩm có thể tạo ra bầu không khí nặng nề bằng nhiều cách, nhờ vào góc quay, ánh sáng, màu sắc. Nhưng sự kiểm soát của John quá tốt đến nỗi chỉ những phút giây người xem nhìn gương mặt của ông là đã cảm thấy sự ngột ngạt.

Screen Shot 2019-02-24 at 1.55.57 PM

TẠO NÊN MỘT NHÂN VẬT PHỨC TẠP

Howard là một nhân vật được xây dựng rất hay dành cho John Goodman, và ông đã thêm thắt rất nhiều vào tính cách của Howard. Từ việc kiểm soát tốt cốt truyện, ông bắt đầu nắm quyền kiểm soát dành cho nhân vật của mình. Ban đầu, người xem có thể thấy sự lẫn lộn trong tính cách của Howard. Ông cứu sống Michelle từ một tai nạn giao thông, nhưng lại nhốt cô vào một căn phòng. Ông mang thức ăn đến cho cô, nhưng trên thắt lưng lại có sẵn một khẩu súng. John Goodman không có thân hình đẹp, người xem có thể thấy trong phim ông béo đến như thế nào. Và John sử dụng ngôn ngữ hình thể thật xuất sắc ngay cả khi không có một thân hình đẹp. Đôi lúc ông là người tốt bụng, hệt như ông già Noel, mỗi khi ông chăm sóc cho Michelle. Nhưng trong những cảnh hai người thu hẹp khoảng cách, người xem có thể thấy rõ Howard là một nhân vật cực kỳ đáng sợ với việc ông cố gắng gần gũi cô gái trẻ.

Screen Shot 2019-02-24 at 1.36.55 PM

John sử dụng ngôn ngữ hình thể bất cứ lúc nào có thể. Ông sử dụng thân hình to lớn để bao quát lấy bàn ăn tối, thể hiện tầm kiểm soát rộng của nhân vật. Ông không ngại di chuyển nhanh, nhấc thân hình to lớn của mình và phóng nhanh tới Michelle mỗi khi ông tức giận với cô nhằm tạo ra cảm giác lo ngại và hồi hộp cao không chỉ cho Michelle mà cho cả người xem. Nhưng khi ông quan tâm Michelle, ông lại hạ thân hình to lớn của mình một cách chậm rãi, cứ như một ông chú hiền lành tốt bụng. Trong điện ảnh hiện đại, thật sự rất hiếm những diễn viên tuy không có ngoại hình bắt mắt nhưng lại sử dụng thật sự hiệu quả những gì mình có.

Screen Shot 2019-02-24 at 1.35.04 PM

KHẢ NĂNG DIỄN XUẤT CAO

Đương nhiên, một diễn viên tầm cỡ không chỉ kiểm soát tốt ngôn ngữ hình thể. Diễn xuất trên gương mặt của John là thứ khiến người xem phải luôn hồi hộp chờ đợi những gì ông sắp làm. Nói một cách đơn giản, John dành cho mỗi góc độ của nhân vật một cử chỉ gương mặt khác nhau. Howard là một tập hợp của sự tốt bụng, sự cẩn thận quá mức, sự kiểm soát nặng về, và những góc tối của một con người. Với sự tốt bụng, ông luôn dành cho Michelle nụ cười  và ánh mắt nhẹ, những gì mà nửa phần đầu người xem sẽ cảm thấy thiện cảm, nhưng càng về sau người xem sẽ càng phải cảm giác run sợ mỗi khi thấy ông làm vậy. Với sự cẩn thận quá mức, John thường phản xạ nhanh bằng gương mặt, rất nhanh đến nỗi người xem sẽ bất ngờ. Ông thường nhăn mặt rất nhanh, nhắm mắt lại và nhìn chằm chằm bằng một ánh mắt nặng nề. Với sự kiểm soát nặng nề, John kết hợp rất tốt giữa việc thu nhỏ mắt xuống, nhăn mặt lại, và mở miệng to cùng với từng lời nói mỗi khi ông mắng hai người còn lại.

Screen Shot 2019-02-24 at 2.39.53 PM

Screen Shot 2019-02-24 at 2.03.49 PM

Screen Shot 2019-02-24 at 1.59.42 PM

Screen Shot 2019-02-24 at 1.47.25 PM

Screen Shot 2019-02-24 at 1.39.05 PM

John là một diễn viên dạng hoàn thiện hơn là giỏi ứng biến. Ông nghiên cứu kỹ nhân vật, ông nghiên cứu kỹ những cảm xúc, và ông không bao giờ để cho diễn xuất của cá nhân lất át đi sự phát triển tự nhiên của nhân vật. Ông không bao giờ diễn quá lố, ông không bao giờ để nhân vật làm nhanh tiết tấu phim. Sự khác biệt của một diễn viên tầm cỡ nằm ở chỗ họ có hiểu rõ thể loại của mình hay không. John hiểu rõ 10 Cloverfield Lane là một tác phẩm kịch tính, nếu đẩy nhanh diễn xuất theo chiều chuyển biến từ đầu tới cuối phim thì nó sẽ trở thành một tác phẩm chính kịch nghèo nàn. John để cho diễn xuất của mình đa dạng xuyên suốt phim. Có những chi tiết ông diễn nặng nề, có những chi tiết ông diễn nhẹ lại. Vì cái hay của thể loại kịch tính không nằm ở việc cố gắng tạo ra nhịp độ nhanh xuyên suốt. Cái đẹp của thể loại kịch tính nằm ở việc khiến người xem lần lượt có cảm xúc nhanh và chậm, cứ như một chuyến tàu lượn, lúc lên cao và xuống thấp xen kẽ.

Screen Shot 2019-02-24 at 2.45.12 PM

10 Cloverfield Lane thật sự là một bộ phim mạo hiểm. Phim lựa chọn một thể loại vốn đã không còn phổ biến từ lâu, và một chủ đề thảm hoạ vốn đã rất nhàm chán, và việc sử dụng John Goodman là một việc gây rất nhiều bất ngờ. Xuyên suốt sự nghiệp, John thể hiện rất nhiều kiểu hình nhân vật, nhưng đa số đều là những nhân vật được nhiều người yêu thích. Ông rất giỏi trong thể loại hài kịch nhờ vào thân hình béo tốt của mình. Ông cũng rất giỏi trong thể loại chính kịch nhờ vào khả năng kiểm soát tốt cốt truyện. Nhưng 10 Cloverfield Lane chứng kiến một diễn viên được yêu thích trở thành một con quái vật. Cá nhân tôi nghĩ 10 Cloverfield Lane và John Goodman là một trong những sự bỏ lỡ đáng tiếc nhất của điện ảnh hiện đại. Là phần tiếp theo của Cloverfield, bộ phim lấy đề tài quái vật, 10 Cloverfield Lane khắc hoạ nên một câu chuyện mà trong đó, con quái vật đáng sợ lại chính là con người, Howard. Nhưng điều đó có khiến nhân vật của John Goodman trở thành phản diện? Hoàn toàn không. Điều xuất sắc nhất của John trong phim chính là việc diễn xuất của ông rất đời thường. Ông tạo ra một nhân vật phức tạp khiến chúng ta không thể chắc rằng ông là người tốt hay xấu. Ông khắc hoạ một bộ mặt rất đời thường của mỗi con người: một sự pha lẫn giữa tốt và xấu. Tôi đã xem đi xem lại 10 Cloverfield Lane rất nhiều lần, và dần dần, tôi lại càng thấy hình ảnh của tôi trong nhân vật Howard. Tôi thấy hình ảnh của Ewbo trong nhân vật Howard. Tôi thấy hình ảnh người một người mà tôi chư từng quen biết trong nhân vật Howard. Tôi thấy hình ảnh của loài người trong nhân vật Howard. Chúng ta đều như ông, một giống loài phức tạp về mặt cảm xúc và những ham muốn, và đôi lúc, chúng ta lại chính là những con quái vật.